نویسنده:
سیده خمساء اسبقیان – کارشناس ارشد مهندسی خاک
تالاب ها منابع طبیعی مهمی هستن که خدمات مفید متعددی رو برای مردم، آبزیان و حیات وحش ارائه می‌دهند. برخی از این خدمات یا عملکردها عبارتند از حفاظت و بهبود کیفیت آب، تامین زیستگاه ماهی و حیات وحش، ذخیره سیلاب و حفظ جریان آب سطحی در دوره های خشک. این کارکردهای ارزشمند نتیجه ویژگی های طبیعی منحصر به فرد تالاب هاست.
تالاب ها از جمله مولدترین اکوسیستم های جهان هستن که با جنگل های بارانی و صخره های مرجانی قابل مقایسه هستند. انواع بی‌شماری از میکروب‌ها، گیاهان، حشرات، دوزیستان، خزندگان، پرندگان، ماهی‌ها و پستانداران می‌توانند بخشی از اکوسیستم تالاب باشند. آب و هوا، شکل چشم انداز (توپولوژی)، زمین شناسی و حرکت و فراوانی آب به تعیین گیاهان و جانورانی که در هر تالاب زندگی می کنند کمک می کند. روابط پیچیده و پویا بین موجودات ساکن در محیط تالاب شبکه های غذایی نامیده می شوند. به همین دلیل است که تالاب های تگزاس، کارولینای شمالی و آلاسکا با هم متفاوت هستند. تالاب ها را می شود به عنوان «سوپرمارکت های بیولوژیکی» در نظر گرفت. آنها حجم زیادی از مواد غذایی را فراهم می کنند که بسیاری از گونه های جانوری رو جذب می کند. این حیوانات برای بخشی یا تمام چرخه زندگی خود از تالاب ها استفاده می کنند. برگ‌ها و ساقه‌های گیاهان مرده در آب تجزیه می‌شوند و ذرات کوچکی از مواد آلی به نام «دتریتوس» را تشکیل می‌دهند. این ماده غنی شده بسیاری از حشرات آبزی کوچک، صدف ها و ماهی های کوچک را تغذیه می کند که غذای ماهی های شکارچی بزرگتر، خزندگان، دوزیستان، پرندگان و پستانداران هستند.
عملکرد یک تالاب و ارزش این عملکردها برای انسان به مجموعه پیچیده ای از روابط بین تالاب و سایر اکوسیستم های حوضه آبخیز بستگی دارد. حوضه آبخیز، منطقه ای جغرافیایی هست که در آن آب، رسوبات و مواد محلول از ارتفاعات بالاتر به یک خروجی یا حوضه کم ارتفاع مشترک در یک نهر بزرگتر، دریاچه، آبخوان زیرین یا مصب تخلیه می شود. تالاب ها به دور از اینکه مکان های بی فایده و آلوده به بیماری باشند، ارزش هایی را ارائه می دهند که هیچ اکوسیستم دیگری نمی تواند. این خدمات شامل بهبود کیفیت طبیعی آب، حفاظت در برابر سیل، کنترل فرسایش خط ساحلی، فرصت‌هایی برای تفریح و محصولات طبیعی برای استفاده ما آن هم بدون هزینه هست. حفاظت از تالاب ها می‌تواند از امنیت و رفاه ما محافظت کند. شعار امسال روز جهانی تالاب‌ها در 13 بهمن‌ماه مصادف با دوم فوریه، به ارج نهادن تالاب‌ها، احیا آنها و مدیریت آنها تاکید داشت. امید که شاهد اتفاقات و خبرهای خوبی در این حوزه باشیم.
