نویسنده:
سیده خمساء اسبقیان – کارشناس ارشد مهندسی خاک
به لحاظ اهمیت خاک در زندگی موجودات زنده، دولت‌ها برای نگهداری آن طرح‌های متعددی اجرا می‌کنند و هر ساله سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) در روز ۵ دسامبر ( ۱۴آذر) بزرگداشت روز جهانی خاک را برگزار می‌کند.
مراسم گرامیداشت روز جهانی خاک با شعار “تاکید بر جلوگیری از شوری و افزایش بهره‌وری خاک” با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر جهاد کشاورزی امسال هم در نمایشگاه بین المللی تهران و همزمان بصورت مجازی در سراسر کشور برگزار شد. در این مراسم، همچنین از فعالان عرصه‌ی حفاظت از خاک (خادمان خاک)، قدردانی به عمل آمد و علاقه‌مندان از آخرین فناوری‌های این حوزه بازدید کردند.
در این مراسم، آقای دکتر بازرگان رئیس انجمن علوم خاک ایران، به ضعف جدی در موضوع حکمرانی خاک اشاره کردند و اینکه با در نظر گرفتن این نکته که 90 درصد از تولیدات کشاورزی ما در اراضی آبی کشت می‌شوند؛ بایستی برای مقابله با شوری خاک و مدیریت صحیح آن، حجم آب قابل استفاده و کیفیت آب قابل استفاده و همچنین سهم آبشویی پروفیلی مورد توجه جدی قرار گیرد.
در ادامه، آقای بودکر نماینده فائو در ایران و آقای وارگاس، دبیر مشارکت جهانی خاک فائو، در رابطه با اهمیت روز جهانی خاک و حساسیت بالای مدیریت خاک‌های شور، صحبت کردند و خانم قنبری، پیام منطقه‌ای فائو در قاهره را به اطلاع حضار رساندند.
همچنین آقای دکتر مختار مهاجر، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان، با توجه به تجربه‌ی موفق زهکشی در این استان، سخنرانی در خصوص تجارب زهکشی اراضی دیم استان گلستان و افزایش کیفیت خاک در این استان را ارائه کردند.
آقای دکتر سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست، نیز در صحبت‌های خود به اهمیت حفاظت از خاک بعنوان یک گنجینه‌ی ارزشمند اشاره کردند؛ اینکه خاک یک چهارم تنوع زیستی کشور را در خود جای داده است و دو برابر اتمسفر، کربن را در خود ذخیره می‌کند؛ خاکی که عامل شکل‌گیری و حفظ تمدن‌هاست و به جهت نقش اساسی آن در تامین امنیت غذایی، ستون امنیت حیاتی کشور هست.
ایشان اضافه کردند که در حال حاضر، 1 میلیارد هکتار از اراضی دنیا در حال شور شدن هستند و کشور ما نیز در زمره‌ی کشورهای پرخطر قرار دارد.
وزیر جهاد کشاورزی نیز با بیان اینکه شرایط خوبی در حوزه خاک و حفاظت از خاک در کشور نداریم، اظهار کردند: مقام معظم رهبری فرمودند: قضیه خاک از قضیه آب مهم تر است، خاک ماده‌ای است که برای ایجاد یک سانتی‌متر از آن ۷۰۰ سال زمان نیاز است این میراث باید برای حیات نسل های بعد حفظ شود.
آقای دکتر ساداتی نژاد خاطرنشان کردند: شرایطی که امروز در بحث حفاظت از آب و خاک حاکم بر کشور است، نیازمند تغییر نگرش است و باید در بخش‌هایی از کشور که مشکلات فرونشست و فرسایش داریم با تمرکز اقدامات جدی و ضروری انجام دهیم.
وی با بیان این که در بحث حفاظت از آب و خاک چندین کار باید با هم انجام شود، تاکید کردند: نیاز به فناوری، علم و دانش و تزریق آن به حوزه های طبیعت و حفاظت از آب و خاک داریم. اقدام دیگر، بهره‌گیری از مشارکت مردم و فرهنگسازی برای حفاظت از آب و خاک است. وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: بزرگترین حافظان آب و خاک مردم هستند و می‌توان یک نهضت بزرگ ملی را در کشور در راستای حفاظت از آب و خاک راه‌اندازی کرد. رسانه‌ها بزرگترین و بیشترین آگاهی را به مردم می‌دهند و می‌توانند حرکتی آگاهانه را در این بخش راه اندازی کنند و از همه رسانه‌ها که در این زمینه فعالیت می‌کنند تقدیر می‌کنیم. ساداتی نژاد در رابطه با اختصاص ردیف بودجه اختصاصی منابع طبیعی در بودجه ۱۴۰۱ عنوان کرد: در بودجه ۱۴۰۱ تلاش کردیم به دلیل اینکه منابع طبیعی ظرفیت‌های بی نظیر درآمدی در خود دارد و تا به امروز مغفول مانده است با ایجاد یک ردیف درآمد اختصاصی بتوانیم منابع طبیعی را به سمت اقتصادی اداره کردن پیش ببریم و از محل منافع آن هم در فعالیت های حفظ آب و خاک و آبخیزداری استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های خوبی در زراعت چوب و جنگل داری در کشور انجام شده است، گفت: همچنین طرح‌های خوبی برای حفاظت از آب و خاک در سراسر کشور انجام شده که قابلیت نمونه شدن دارند. وزیر جهاد کشاورزی ضمن تقدیر از نخبگان، اساتید دانشگاه‌ها و همه مردم ایران که علاقه‌مند به منابع طبیعی هستند، خاطرنشان کرد: برای حفاظت از منابع طبیعی، همکاری می‌کنیم.
پخش چندین کلیپ در خصوص اهمیت خاک و اجرای گروه سرود فرزندان ایران هم از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.
در ادامه، مراسم با قرائت بیانیه رسمی روز جهانی خاک توسط آقای دکتر گرجی به اتمام رسید.
